Trong cuộc sống (cả khi nói và viết), sự nhầm lẫn giữa hai từ xuất sắc – suất sắc đã quá phổ biến. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chủ yếu do phát âm sai s/x hoặc thói quen nói sai dẫn đến nhầm lẫn.
Nếu khi soạn giấy tờ, tài liệu viết sai chính tả sẽ đem đến hậu quả khôn lường về sau. Ngay trong bài viết này, hãy cùng phân biệt chính tả là xuất sắc hay suất sắc cùng với Wikikienthuc bạn nhé.
Kết luận: từ xuất sắc mới là từ đúng chính tả Tiếng Việt và là từ có nghĩa. Do vậy khi viết hoặc nói chúng ta nên lưu ý để viết đúng chính tả từ xuất sắc nhé.!
Phân tách ý nghĩa của từng từ căn cứ theo từ điển
Muốn biết xuất sắc hay suất sắc đúng chính tả. Bạn cần nắm rõ nghĩa của từng thành phần cấu tạo thành từ. Bên nào có các yếu tố thể hiện đúng ý nghĩa sẽ là từ chúng ta cần tìm.
1. Từ “xuất sắc” có ý nghĩa là gì?
a. Giải nghĩa từ “xuất” theo từ điển có ý nghĩa như thế nào?
Theo các từ điển hiện hành, từ “xuất” sẽ được hiểu theo 02 ý nghĩa lớn căn cứ vào cách viết. Thứ nhất là từ xuất ghi trong tiếng Hán là 出. Với kiểu ghi này sẽ phân thành các phương diện nghĩa khác nhau.
Cụ thể như Từ điển phổ thông có nghĩa là “ra ngoài, đi ra” hay “một tấn (một đoạn) trong vở tuồng”. Theo từ điển trích dẫn lại có 10 ý nghĩa khác nhau như: “mở ra, rời bỏ”, “sinh ra, sản sinh, làm ra một cái gì đó”, “làm quan, làm việc lớn”, “xuất hiện, có mặt”,…
Trong đó, từ “xuất” trong từ điển Thiều Chửu có dạng nghĩa là “sinh ra, phát triển thêm” (thường về những cái tốt). Hoặc trong từ điển Nguyễn Quốc Hùng có 03 tầng nghĩa nói về từ Xuất như “Nhô lên” (nói về cây cối từ dưới đất mọc lên). Và “Hướng tới phía ngoài” ( trái với vào ) và Hơn: vượt ra ngoài, hơn người khác.
Từ xuất thứ hai cần bàn tán được ghi tiếng Hán là 齣. Với từ này, cả 03 cuốn từ điển thiều Chửu, Trần Văn Chánh, Nguyễn Quốc Hùng đều có ghi nghĩa là “Vở, tấn, lớp, hồi (tuồng, kịch, truyện chương hồi thời xưa”. Như vậy, đối với việc lựa chọn phân biệt chính tả xuất sắc hay suất sắc, chúng ta sẽ căn cứ vào cách viết đầu tiên. Cụ thể hơn, bạn cần xét vào lớp nghĩa “sinh ra, phát triển thêm, xuất chúng, hơn người”.
b. Giải nghĩa từ “sắc” theo từ điển có ý nghĩa như thế nào?
Sắc là từ mang gốc Hán Việt, nên khi tra từ điển tiếng Hán chúng ta sẽ thu về hơn 15 cách ghi. Tương đương với hàng loạt ý nghĩa khác nhau. Một số từ thường được dùng phổ biến như:
- 勅: có nghĩa là lời răn dạy, răn đe, khuyên bảo, khuyên nhủ.
- 勑: dè sẻn, tằn tiện, bủn xỉn, keo kiệt, chắt bóp từng đồng.
- 槭: một giống cây, lá rụng nhiều, tả tơi
- 穑: hành động gặt hái, thu hoạch
- 色: màu sắc hay thứ hạng, phân cấp….
Ngoài các nghĩa như trên còn có nhiều cách viết và phân biệt nghĩa khác nhau. Tuy nhiên để cho việc lựa chọn xuất sắc hay suất sắc chính xác nhất. Chúng ta sẽ căn cứ vào từ色, có hai lớp nghĩa là màu sắc và một loại thứ hạng nào đó.
Cụ thể Theo Từ điển Thiều Chửu, Từ điển Trần Văn Chánh, Từ điển Nguyễn Quốc Hùng). Từ sắc có chung nghĩa là “thứ, loại, hạng”. Đây chính là tầng nghĩa mà chúng ta cần sử dụng khi tìm hiểu về chính tả cũng như chọn xuất sắc hoặc suất sắc.
2. Từ suất sắc có ý nghĩa là gì
Tương tự như trên, suất cũng không phải là từ thuần Việt mà là từ có gốc Hán. Do đó khi tra từ điển Hán Việt, bạn sẽ tìm được 6 cách ghi khác nhau. Đương nhiên mỗi cách ghi lại quy định nhiều lớp nghĩa khác nhau mặc dù đều đọc phiên âm như nhau.
Cụ thể các nghĩa thường gặp như “ người đứng đầu, tướng cầm đầu, thống suất, kẻ làm gương cho người khác. Hoặc suất còn có nghĩa là “rơi xuống, vứt xuống đất, quẳng đi, vứt đi”. Hay “tính toán, noi theo, luật”. Ngoài ra còn có nghĩa “tế máu hay lớp màng mỡ ở ruột”, “chỉ con dế”.
Tương tự như ở trên, chúng ta sẽ sử dụng chung ý nghĩa của từ “sắc”. Mặc dù có nhiều tầng nghĩa nhưng để xét xuất sắc hay suất sắc. Chúng ta chỉ cần dùng nghĩa: loại, thứ, hạng để xét.
Xem thêm: XÚC TÍCH hay SÚC TÍCH? Từ nào mới đúng chính tả Tiếng Việt
Xuất sắc hay suất sắc mới đúng chính tả Tiếng Việt
Dựa vào các thông tin như trên, chúng ta có thể đưa ra kết quả về việc chọn xuất sắc hay suất sắc. Theo từ điển, cụm từ đúng chính tả sẽ ứng với nghĩa phát triển vượt trội, đạt được điều gì đó hơn người thường.
Khi căn cứ vào yếu tố chi của từng từ, chỉ có một từ xuất sắc thật sự có nghĩa. Đây là từ đúng chính tả biểu thị đầy đủ ý nghĩa của từ. Do đó, bạn hãy sử dụng từ xuất sắc khi có ý chỉ ai đó đạt thứ hạng cao hay có sự tài năng phi thường.
Chọn đúng từ chính tả sẽ giúp giấy tờ, tài liệu có được tính đúng đắn, tránh được rắc rối về sau. Dựa vào những thông tin bài viết cung cấp, chắc chắn bạn đã nắm được cách phân biệt được từ xuất sắc hay suất sắc. Ngoài ra, nếu có bất kỳ thắc mắc nào về chính tả, bạn cũng có thể sử dụng phương pháp tách từ và tra cứu từ điển để chọn được từ đúng nhất.