Vô kinh là tình trạng không xuất hiện chu kỳ kinh nguyệt. Đây là tình trạng xảy ra khi một bạn gái không có kinh nguyệt khi đã đủ 16 tuổi. Vô kinh cũng là tình trạng xảy ra khi một phụ nữ không có kinh trong vòng từ 3- 6 tháng.
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến vô kinh. Nguyên nhân phổ biến nhất là mang thai. Tuy nhiên, vô kinh cũng có thể gây ra do nhiều yếu tố khác về lối sống, bao gồm cân nặng của cơ thể và mức độ luyện tập. Trong một số trường hợp, mất cân bằng hormone hoặc các vấn đề xảy ra với cơ quan sinh sản cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến vô kinh.
Nếu bạn bị vô kinh, bạn nên đến khám bác sỹ. Nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến vô kinh đôi khi cần phải được điều trị.
Các loại vô kinh
Có 2 loại vô kinh là vô kinh nguyên phát và vô kinh thứ phát
Vô kinh nguyên phát là khi một bé gái đến tuổi 16 hoặc đã qua tuổi 16 mà vẫn không có kinh. Đa số các bé gái sẽ có kinh trong khoảng từ 9-18 tuổi, nhưng tuổi trung bình sẽ là khoảng 12 tuổi.
Vô kinh thứ phát là khi một phụ nữ bị mất kinh trong ít nhất 3 tháng. Đây là dạng vô kinh phổ biến hơn.
Trong đa số các trường hợp, cả 2 loại vô kinh đều có thể điều trị được một cách hiệu quả.
Nguyên nhân gây vô kinh
Vô kinh nguyên phát và thứ phát có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân. Một số nguyên nhân là do tự nhiên, trong khi những nguyên nhân khác là tình trạng bệnh lý và cần được điều trị.
- Các nguyên nhân tự nhiên gây vô kinh bao gồm mang thai, cho con bú và mãn kinh
- Các yếu tố về lối sống có thể gây vô kinh bao gồm luyện tập thể thao quá nhiều và căng thăng. Có quá nhiều mỡ thừa hoặc quá ít mỡ cũng có thể khiến chu kỳ kinh nguyệt bị chậm hoặc ngừng hẳn.
- Mất cân bằng hormone có thể gây ra vô kinh. Nguyên nhân của tình trạng này thường là do có khối u ở tuyến giáp hoặc tuyến yên. Suy giảm estrogen hoặc tăng lượng testosterone cũng có thể dẫn đến vô kinh.
- Với một số phụ nữ, việc sử dụng một số loại thuốc nhất định cũng có thể gây vô kinh, thường là thuốc chống trầm cảm và thuốc chống loạn thần. Các loại thuốc hóa trị và thuốc điều trị tăng huyết áp cũng có thể gây ra các vấn đề về kinh nguyệt. Ngừng sử dụng thuốc tránh thai đột ngột cũng có thể gây ra mất kinh trong vài tháng, trước khi chu kỳ kinh nguyệt trở lại bình thường
- Các dị tật về mặt thể chất như các vấn đề về cấu trúc cơ quan sinh dục nữ cũng có thể là nguyên nhân của chậm kinh hoặc vô kinh. Nguyên nhân của tình trạng này có thể do dị tật bẩm sinh,khối u hoặc viêm nhiễm trong tử cung hoặc sau khi sinh. Trong những trường hợp hiếm gặp, mất kinh có thể là một triệu chứng của hội chứng Asherman. Hội chứng này xảy ra do có sẹo ở tử cung sau khi mổ, làm ngăn chặn chu kỳ kinh nguyệt.
- Các rối loạn di truyền như rối loạn nhiễm sắc thể, hội chứng Turner, hội chứng Sawyer cũng có thể dẫn đến kinh nguyệt muộn.
Khi nào cần đến gặp bác sỹ về tình trạng vô kinh
Các bé gái chưa có kinh khi tròn 16 tuổi nên đến gặp bác sỹ. Nếu bé gái trên 14 tuổi mà chưa xuất hiện bất cứ dấu hiệu dậy thì nào cũng nên đến gặp bác sỹ. Những thay đổi nên xuất hiện trước 14 tuổi bao gồm:
- Phát triển ngực
- Phát triển lông
- Có kinh nguyệt
Phụ nữ và các bé gái đã có kinh nên đến gặp bác sỹ nếu họ đã bị mất kinh liên tục trong 3 tháng hoặc hơn.
Chẩn đoán
Khi đến khám bác sỹ vì bị vô kinh, bác sỹ sẽ tiến hành khám lâm sàng và hỏi bạn rất nhiều câu hỏi. Bạn nên chuẩn bị để nói về chu kỳ kinh nguyệt bình thường của bạn, lối sống của bạn và các triệu chứng khác mà bạn gặp phải. Bác sỹ cũng có thể sẽ yêu cầu bạn tiến hành thử thai, nếu bạn bị mất kinh trong vòng 3 tháng. Nếu bạn không mang thai, bạn có thể sẽ phải làm nhiều xét nghiệm hơn để xác định các nguyên nhân tiềm ẩn của tình trạng mất kinh. Các xét nghiệm bao gồm:
- Xét nghiệm máu: để kiểm tra nồng độ các hormone trong cơ thể. Prolatin, luteinizing hormone (LH) và FSH là những hormone có liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt. Xác định được nồng độ những hormone này sẽ giúp bác sỹ tìm ra nguyên nhân gây vô kinh của bạn.
- Siêu âm: giúp bác sỹ nhìn thấy được buồng trứng và tử cung, kiểm tra xem có bất thường gì với các cơ quan này không.
- Chụp CT: giúp bác sỹ nhìn thấy được các khối u hoặc các bất thường tại các tuyến và các cơ quan
Điều trị vô kinh
Điều trị vô kinh sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân. Mất cân bằng hormone có thể được điều trị bằng việc sử dụng thực phẩm chức năng hoặc hormone tổng hợp, để cân bằng lại lượng hormone của cơ thể. Bác sỹ cũng có thể sẽ loại bỏ các khối u nang buồng trứng, sẹo mô hoặc sẹo tử cung gây mất kinh của bạn.
Bác sỹ có thể sẽ khuyên bạn thay đổi một chút về lối sống nếu cân nặng hoặc chế độ luyện tập là nguyên nhân dẫn đến tình trạng vô kinh.
Hãy lên kế hoạch đi khám bác sỹ nếu bạn hoặc con gái bạn bị vô kinh để bác sỹ tìm ra nguyên nhân của vấn đề. Đảm bảo thực hiện đúng kế hoạch điều trị và khám lại đúng hẹn. Thường xuyên giữ liên lạc với bác sỹ nếu tình trạng không được cải thiện sau khi đã dùng thuốc hoặc thay đổi lối sống.